Preek van 13 november 2016

Preek van 13 november 2016

“Een president heeft geen absolute macht toch?”, vraagt een ontroostbaar 15-jarig meisje aan haar moeder. Het is dinsdagavond in New York. De uitslag van de verkiezing is zo goed als bekend. Alleen, anders dan voorspeld en door velen gehoopt.

 In diverse steden gaan mensen de straat op om te demonstreren tegen de verkiezingsuitslag. Men reageert geschokt: “ik heb een dochter”, aldus een reactie, “hoe moet ik die nou uitleggen dat je in Amerika geen president kan worden?” Of: “we hebben onderschat in wat voor een hatelijk land we leven. We hebben vandaag het echte Amerika gezien.” 

De verkiezingen van afgelopen dinsdag laten een Amerika zien dat intens verdeeld is. Zo zijn er grote verschillen tussen blanken aan de ene kant, en zwarten en latino’s aan de andere kant. Maar ook tussen jongeren en ouderen, tussen hoogopgeleiden en laagopgeleiden, tussen mensen in de steden en op het platteland. Wat zal de toekomst zijn van dit Amerika? Hoe zullen de komende vier jaren eruit zien? Een president heeft geen absolute macht toch? 
“Zie: de dag gaat komen”, hoorden we zojuist in de 1e lezing, “de dag die als een oven brandt. Al de hoogmoedigen, al wie boosheid bedrijft, zij allen worden stoppels, in brand gezet door de dag die gaat komen.” 

Het boek Maleachi bevat profetieën uit de tijd van na de Babylonische Ballingschap. De tempel in Jeruzalem is herbouwd, maar hervormingen zijn nog niet doorgevoerd. Zowel op sociaal als op cultisch-liturgisch gebied heerst er nog grote wanorde. Vele vrome Joden vragen zich dan ook af, wanneer er orde op zaken zal komen. Met name rond het probleem van de ‘rechtvaardige vergelding’: hoe komt het dat mensen die God vrezen moeten lijden, terwijl boosdoeners ongehinderd hun gang kunnen gaan? 
De profeet antwoordt hierop dat God zelf voor ommekeer zal zorgen. In de hemel bevindt zich een gedenkschrift, waarin zij die de Heer vrezen en zijn naam eerbiedigen, staan opgeschreven. Op de ‘dag van JHWH’ zal gerechtigheid geschieden. De bozen zullen als een stoppelveld in brand worden gestoken, en de godvrezenden zullen gerechtigheid en genezing ondervinden. 
Een president heeft dan toch geen absolute macht? 

“Weest op uw hoede”, hoorden we Jezus in het evangelie tegen zijn gesprekspartners zeggen, “dat gij niet in dwaling gebracht wordt. Want velen zullen optreden in mijn naam en zij zullen zeggen: Ik ben het, en: Het ogenblik is nabij. Loopt niet achter hen aan.” 
Lucas schrijft zijn evangelie in een tijd waarin christenen het moeilijk hebben met hun geloofsbeleving. Zij denken dat de eindtijd nabij is, en Christus spoedig zal wederkomen. Het zal niet meer zijn een kwestie van eeuwen, maar veeleer van jaren of maanden. 

Aan deze wederkomst zullen diverse rampen en beproevingen voorafgaan: schijnmessiassen en valse profeten zullen opstaan. Onlusten en burgeroorlogen zullen plaatsvinden. Zware aardbevingen, hongersnoden en epidemieën zullen uitbreken. Verdrukkingen en mishandelingen zullen zij ondergaan omwille van Jezus’ naam. 

Maar voor veel christenen is dit reeds realiteit geworden. Een realiteit waarmee zij vaak worden geconfronteerd. Want her en der treden er valse profeten op, en lopen vele mensen achter hen aan. Ook is in het jaar 66 de Joodse Opstand uitgebroken tegen de Romeinse bezetters, is de tempel in Jeruzalem verwoest, en zijn de tempelschatten naar Rome vervoerd. Ook vinden er vele onlusten, burgeroorlogen en troonswisselingen plaats na de dood van keizer Nero. 

Zijn dit dan niet de tekenen die aan het einde der tijden vooraf zullen gaan? Maar bij velen begint langzamerhand het besef door te dringen dat deze dag, Christus’ wederkomst, nog lang zal duren. Daarom heeft het ook geen enkele zin om je te verliezen in allerhande speculaties over het hoe, wat en wanneer van deze periode. Het is in het ‘hier en nu’ te doen. Nu leven we in een tijd waarin we, met vallen en opstaan, het Koninkrijk van God hier op aarde zichtbaar moeten maken: een samenleving van onderlinge barmhartigheid en gerechtigheid. 

Een president heeft dan toch geen absolute macht? Afgelopen dinsdag heeft Amerika een nieuwe president gekozen. De uitslag was verrassend en geheel onverwacht. Een soortgelijke situatie deed zich ook al enkele maanden eerder voor in Groot-Brittannië. Toen koos, ook geheel onverwacht, een meerderheid van de bevolking voor een Brexit, voor het verlaten van de Europese Unie. 

Maar wat zal, vanaf volgend jaar maart, de toekomst zijn van ònze samenleving? Wanneer wìj naar de stembus gaan om een nieuwe Tweede Kamer te kiezen? Hoe willen wij dat onze gemeenschap er uit gaat zien? Aan wat voor soort samenleving willen wij in het hier en nu meebouwen? Wat zal onze keuze zijn? Voor onszelf, voor hier en nu … en voor ons land? 

Stronger together? Of door ons af te scheiden, de grenzen te sluiten, en ons veilig te wanen achter de dijken? … een premier heeft geen absolute macht toch? Amen. 

1e lezing: Maleachi 3,19-20a; 2e lezing: 2 Tess. 3,7-12; evangelie: Lucas 21, 5-19. 

De evangelietekst uit de Willibrordvertaling 1978: 

Toen sommigen opmerkten, hoe de tempel daar prijkte met zijn fraaie stenen en wijgeschenken, zei Hij: ‘Wat ge daar ziet: er zal een tijd komen, dat er geen steen op de andere gelaten zal worden, alles zal verwoest worden.’ Ze vroegen Hem nu: ‘Meester, wanneer zal dat dan plaats vinden? En wat zal het teken zijn dat dit gaat gebeuren?’ Maar Hij zei: ‘Weest op uw hoede, dat gij niet in dwaling gebracht wordt. Want velen zullen optreden in mijn Naam en zeggen: Ik ben het, en: Het ogenblik is nabij. Loopt niet achter hen aan. En wanneer gij hoort van oorlogen en onlusten, laat u dan niet uit het veld slaan. Dat alles moet wel eerst gebeuren, maar het einde volgt niet terstond.’ Toen sprak Hij tot hen: ‘Er zal strijd zijn van volk tegen volk en van koninkrijk tegen koninkrijk; er zullen hevige aardbevingen zijn, en hongersnood en pest, nu hier en dan daar, schrikwekkende dingen en aan de hemel geweldige tekenen. Maar nog voor dit alles geschiedt, zullen zij u vastgrijpen en vervolgen; zij zullen u overleveren aan de synagogen en gevangen zetten, u voor koningen en stadhouders voeren omwille van mijn Naam. Het zal voor u uitlopen op een getuigenis. Welnu, prent het u in, dat gij dan uw verdediging niet moet voorbereiden. Want Ik zal u een taal en een wijsheid geven, die geen van uw tegenstanders zal kunnen weerstaan of weerspreken. Ge zult zelfs door ouders en broers, door bloedverwanten en vrienden overgeleverd worden en sommigen van u zullen ze ter dood doen brengen. Ge zult een voorwerp van haat zijn voor allen omwille van mijn Naam; 18 geen haar van uw hoofd zal verloren gaan. Door standvastig te zijn zult ge uw leven winnen.